Veldwerk in Riemst

Deze week bracht ik een fijne dag door in een mooie uithoek van Vlaanderen. 

Riemst is de gemeente van mergelgroeven, indrukwekkende vierkantshoeves, een rijk en gevarieerd landschap vol geschiedenis en een boeiende ondergrond. En van onze parlementsvoorzitter Jan Peumans natuurlijk. 

Ik was er op uitnodiging van de Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst Oost-Haspengouw en Voeren (IOED). Dat is een hele mondvol, en ook het takenpakket van het team is omvangrijk . De dienst staat onder de bezielende leiding van Tim Vanderbeken, die in een dagvullend programma inzage bood in wat de uitdagingen zijn in de regio, pal op de grens met Nederland en Wallonië.

In een fikse ochtendwandeling leerde ik de geografie van de streek kennen, tussen de Jeker, de Maas en het Albertkanaal. Terwijl ik me liet afleiden door de mooie fauna en flora, wees Tim me ook op sporen uit het verleden, leesbaar in de geografie en zelfs de ondergrond. Het begeleiden en opvolgen van archeologische projecten is een belangrijk deel van de taken van het IOED-team. 

De ondergrond van de streek mag bijzonder genoemd worden. Niet alleen vanwege de rijke geschiedenis maar ook vanwege de mergelgroeven. Mergel was ooit het voor hand liggende bouwmateriaal in Riemst en omstreken, makkelijk bereikbaar, goedkoop en meteen bruikbaar. De mergelwinning is ondertussen verleden tijd maar maakt nog onlosmakelijk deel uit van de regio.

Ik zag dan ook heel wat bouwwerken in mergel, mooi maar breekbaar. De steen heeft extra zorg nodig om in goede staat te blijven, en die zorg blijft soms achterwege. Een aandachtspunt voor Tim en zijn mensen.

Een zorg voor Tim zijn zeker ook de historische vierkantshoeves, netjes gedocumenteerd, geïnventariseerd maar niet allemaal bewoond. Ik besef dat niet elke hoeve kan omgetoverd worden tot een B&B, maar de beslotenheid, bouwkwaliteit en ruimte van zo'n vierkantshoeve lijkt me ook geschikt voor kleinschalige woonprojecten.

Een wandeling door 1 van de mergelgroeven, uiteraard onder begeleiding, sloot de dag af. De mergelwinning bepaalde niet alleen het verleden van de streek, maar heeft vandaag ook gevolgen bovengronds. Verzakkingen zijn een reëel gevaar, en blijvend toezicht is nodig. Petje af voor de mensen die elke dag die donkere gangen inspecteren en versterken waar nodig. Een bezoek is de moeite waard, maar enkel met een gids. De lokale toeristische dienst kan helpen. 

De fles 'Zwarte Parel' van het wijnkasteel Genoels-Elderen die mij door de lokale schepen van onroerend erfgoed cadeau werd gedaan zorgt ongetwijfeld voor een lekkere nadronk.