Herbestemming met respect voor de erfgoedwaarde

(persbericht)

De Vlaamse gemeenten maken op dit moment een denkoefening over de toekomst van hun parochiekerken. Vlaams parlementslid Manuela Van Werde (N-VA) erkent de noodzaak van herbestemming, maar wijst erop dat dit moet gebeuren met respect voor de erfgoedwaarde van de kerkgebouwen.

In de aanloop naar Open Monumentendag op 10 september bezocht Manuela Van Werde 5 recent herbestemde kerken in Antwerpen. Van Werde: ‘Het gaat om projecten die aantonen dat een kerkgebouw wel degelijk nieuw leven ingeblazen kan worden. Elk op hun manier functioneren ze opnieuw in het Antwerpse stadsweefsel, met respect voor de omgeving en de erfgoedwaarde.’ *

60 % van de middelen die in Vlaanderen beschikbaar zijn voor onderhoud en restauratie van beschermde gebouwen gaat naar religieus erfgoed, terwijl deze gebouwen vaak beperkt toegankelijk zijn of beperkt gebruikt worden voor de erediensten. Tegelijk blijkt uit onderzoek van de KU Leuven (afdeling Geografie en Toerisme) dat 70% van de mensen een emotionele band heeft met het kerkgebouw in hun buurt. Kerken zijn dus relevant in de hedendaagse context en kunnen perfect nieuwe, hedendaagse functies opnemen, al dan niet gedeeltelijk in een kader van spiritualiteit. Zo zijn er kerken waar geregeld concerten of tentoonstellingen plaatsvinden, andere doen dienst als ontmoetingsruimte voor jeugdwerkingen en kansengroepen.
 

Volgens Van Werde is het belangrijk om bij de herbestemmingen voldoende aandacht te hebben voor de erfgoedwaarde van het gebouw. Ook het kunstpatrimonium en de vaak belangrijke archieven moeten volgens haar meegenomen worden in die oefening: ‘Deze gebouwen zijn meer dan stenen alleen, het gaat over ons cultureel erfgoed en onze identiteit. Uitingen van volksdevotie horen daar ook bij: het zou jammer zijn mocht een processie verdwijnen omdat de kerk een andere invulling krijgt. Bovendien zijn voor veel mensen de cultuurgoederen zoals heiligenbeelden en schilderijen, de reden om een kerk te bezoeken.’

Van Werde wijst erop dat het beleid daarom best samenwerkt met alle betrokken partijen en met de lokale gemeenschap. Volgens haar heeft Vlaanderen genoeg know how en middelen: ‘Er is het Agentschap Onroerend Erfgoed, maar lokale overheden kunnen zich bovendien laten begeleiden door het Projectbureau Herbestemming Kerken en door het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur.’
 

* De filmpjes zijn te bekijken op deze website (naar onder scrollen)