Een Double Cheese Hostie

Eerder deze week had ik een interessant gesprek met Jan Kint, adjunct-vicaris van het bisdom Antwerpen. Jan werkt aan een parochiekerkenplan voor de stad Antwerpen, waarbij hij voor 69* kerkgebouwen een lange termijnvisie moet ontwikkelen in dialoog tussen bisdom en stad. Ook andere 'stakeholders' worden daarbij betrokken: de kerkfabrieken, de huidige gebruikers van de kerk, de buurt en ook andere christelijke gemeenschappen (in Antwerpen steeds talrijker). 

Ook in andere bisdommen is het beleid rond het beheer van kerken op aansturen van minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois in een stroomversnelling terechtgekomen. In 2011 al schreef de minister een conceptnota over de toekomst van de Vlaamse parochiekerken. Ondertussen is er het 'Projectbureau Herbestemming Parochiekerken', lopen er infomomenten in heel Vlaanderen en in 2013 bestelde Geert Bourgeois ook al pilootprojecten voor de Westhoek (lees hier) en voor de stad Gent (lees hier). 

We zijn al zo ver dat we weten dat een kerkenbeleidsplan maatwerk is. Het verhaal en de situatie van elke kerk en zelfs elke regio is immers anders. Veel verschillende factoren spelen mee. Maar er is wel degelijk een besef van urgentie bij de bisdommen. Jan Kint: Wij begrijpen dat dit een noodzakelijke oefening is. In bepaalde parochies komen we anders voor grote problemen te staan.'

Maar niet alleen de kerk en het beleid moeten zich aanpassen aan de realiteit. Architecten- en ingenieursbureau's, het onderwijs, de culturele- en zorgsector, de horeca en zeker de makelaars in immobiliën raken steeds meer geïnteresseerd in herbestemmingsprojecten voor religieus (erf)goed. Dat is goed. Het is niet omdat er minder mensen naar de kerk gaan dat we dat stuk van ons gemeenschapsleven zomaar van de kaart moeten vegen.

Vlaanderen staat daarin trouwens niet alleen. Ook in andere West-Europese landen resulteert de seculariserende samenleving in een soortgelijke problematiek.

Ik surfte wat rond, en vond twee voorbeelden uit het buitenland die dit aantonen:
- in Nederland zijn er al makelaars die zich specialiseren in de verkoop van religieus erfgoed (klik hier). De prijzen vallen best mee.
- in Frankrijk is zelfs sprake van een kerkgebouw dat uitstekend geschikt blijkt om als fastfoodtent uitgebaat te worden. (zie filmpje). Benieuwd wat daarvan komt.

* Een aantal monumentale kerken en kloosterkerken blijven daarbij buiten beschouwing.