Beeldenroof in Edegem?

Een tijdje terug had ik het genoegen op bezoek te gaan bij graaf Ghislain d’Ursel in diens mooie kasteeldomein Hex in Heers – Heks (Haspengouw). De zorg voor een dergelijk domein is immens, het is een continue afweging tussen respect voor het verleden en een eigentijds beheer. Het vraagt een subtiel samenspel tussen de beheerder van het erfgoed en de overheid.

Het kasteel van Hex is daarvan een goed voorbeeld. Kasteel en omliggend domein zijn beschermd maar die status brengt ook grote verantwoordelijkheden mee.

Ik bewonderde ook het schitterende interieur van het kasteel. Het moet heerlijk zijn om, zoals de graaf, in zo’n omgeving te kunnen wonen. Maar is het interieur ook beschermd?

Het Onroerend Erfgoed-besluit stelt dat roerende goederen enkel mee beschermd zijn onder bepaalde voorwaarden, en spreekt dan van ‘cultuurgoederen’. Ofwel worden die cultuurgoederen letterlijk opgesomd in het beschermingsbesluit (bv. een orgel in een kerk) of beheersplan, ofwel zijn ze beschermd omdat ze ooit van een premie hebben genoten. Voor details: lees hier (hoofdstuk 2, 'Definities', huidige versie, art. 2, 8°)

Ik moest aan mijn bezoek terugdenken toen ik hoorde over de ontwikkelingen rond het kasteeldomein Hof Ter Linden in Edegem. De adellijke  familie de Roest D’Alkemade nam toen ze in 2010 het domein  verkocht een paar zaken mee die ze had moeten laten staan: een aantal grote beelden, schilderijen en medaillons. Ze werden later op een veiling in Rijsel (Frankrijk) te koop aangeboden.

Een procedureslag volgde, een rechtsgang en een vonnis: volgens de rechter zijn de 11 beelden niet gestolen en had de familie het recht om ze mee te nemen. De gemeente Edegem is niet te spreken over het vonnis. Burgemeester Koen Metsu (N-VA) spreekt van 'een kaakslag voor de inwoners' en wijst erop dat de kunstenaar de beelden specifiek voor Hof Ter Linden maakte. Hij overweegt verdere juridische stappen, net zoals de vzw Kempens Landschap.

Mijn indruk is dat het hier gaat om interieurelementen die onlosmakelijk met het beschermd kasteeldomein zijn verbonden en dus als cultuurgoederen beschouwd moeten worden. In andere gevallen is het minder duidelijk en bestaan er blijkbaar verschillende interpretaties. Dat is niet goed. Rechtszekerheid moet primeren.

Jammer dat het zover moest komen, maar wat me nog meest van al verontrust: de beeldenreeks is spoorloos.