Amen!

In het tijdschrift RUIMTE  * staat een interessant artikel van Veerle Follens over de herwaardering van religieus erfgoed. In de commissie Onroerend Erfgoed hebben we het vaak over herbestemming van kerken, iets waar ik al vaker over schreef op mijn website.

Veerle stelt een aantal pertinente vragen die een uitstekende leidraad vormen voor verder onderzoek. ‘Is er een maatschappelijke vraag naar herwaardering van dit soort gebouwen?’ ‘Bestaan er good practices uit buurlanden en in ons verleden?’ ‘Hoe de brug maken naar de praktijk in Vlaanderen?’ ‘Hoe verbinden we zinzoekers en zinmakers?’

Ze geeft mooie voorbeelden uit Nederland en Frankrijk van kerken, abdijen en kloostergebouwen waar horeca, stilteplekken, educatieve ruimten van diverse aard en tentoonstellingsruimten onderdak vonden. Soms in combinatie met de oorspronkelijke functie, soms als geheel nieuwe invulling.

Hier vind je de links naar enkele van de sites waar Veerle Follens naar verwijst: het Nemiusklooster in Den Bosch (NL), de Abbaye de Fontdouce (FR), de Abbaye Royale de Fontevraud (FR), een bezinningscentrum in Ganagobie (FR), het museum annex muziekcentrum in de Abbaye-aux-Dames in Saintes, de abdij van Cluny.

Veerle maakt het belangrijke punt dat levensvaatbaarheid een leidraad moet zijn in het herbestemmen: ‘Kerken en kloosters zouden in het verleden nooit zo succesvol zijn geweest, als ze niet diverse bronnen van inkomsten hadden gehad. Veel kloosters konden zichzelf bedruipen: kloosterlingen gaven les en zorgden voor bejaarden of combineerden de boerenstiel met heel wat ambachten om te voorzien in hun levensonderhoud.’

De buitenlandse voorbeelden die ze aanhaalt, tonen aan dat dit ook anno 2017 een criterium moet zijn.

Voor Vlaanderen verwijst ze naar de vzw Symbiosis, een innoverend initiatief dat een samenlevingsalternatief wil creëren voor mensen in de tweede fase van hun leven. Wat dat laatste betekent, en wat Symbiosis ambieert, zie je op hun website.

Zelf probeer ik er de commissie Onroerend Erfgoed van te overtuigen dit jaar nog een studiereis naar Engeland te maken om daar inspiratie op te doen. Met de National Trust en de Churches Conservation Trust hebben ze daar 2 organisaties waar wij in Vlaanderen veel van kunnen opsteken.

* RUIMTE is een uitgave van de Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning - te volgen via Facebook.